انجام پرواز هاي شناسايي در طول جبهه ها، دشمن را وادار به مقابله تاكتيكي با استفاده از موشك هاي زمين به هواي ارتفاع متوسط و بالا مي نمود كه همين امر موجب كشف و شناسايي مواضع استتار شده ي دشمن شده و در روزهاي بعد هدف بمباران مستقيم هوايي و گلوله باران واحدهاي توپخانه قرار مي گرفت. رويارويي با تعدادي از سايت هاي موشكي پدافند زمين به هواي دشمن توام با اجراي ماموريتهاي اكتشافي از جمله عمليات حماسي نيروي هوايي در طول جنگ تحميلي بود.
با اتخاذ اين اقدامات، نخستين عمليات موفقيت آميز نيروهاي خودي در جهت پاكسازي خاك ايران از وجود ناپاكان بعثي در 5 مهر 1360 اجرا و منجر به شكست حصر آبادان و آزادي كليه ي مناطق در محور شرق آبادان و ماهشهر شد. به دنبال اين موفقيت تني چند از سرداران هميشه جاويد نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران از جمله سر لشكر فلاحي ، سرتيپ نامجو ، سرتيپ فكوري، جهان آرا و … كه در حال بازگشت ازمنطقه ي عملياتي بودند بر اثر سانحه سقوط هواپيما در نزديك تهران به شهادت رسيدند. عراق با تحمل اين شكست بار ديگر شهرها ومناطق مسكوني ايران را مورد تهاچم هوايي و گلوله باران و موشك هاي زمين به زمين قرار داد. نيروي هوايي ايران نيز دست به مقابله زده و برخلاف آنان مجريان اين فجايع را مورد تهاجم قرار دادند. عمليات پشتيباني هوايي جنگنده بمب افكن هاي نيروي هوايي در خطوط مقدم جبهه و تامين و برقراري پوشش و پدافند هوايي از قلمرو هوايي كشور به نحو مطلوبي ادامه يافت تا سرانجام در هشتم آذرماه 1360 عمليات طريق القدس در محور بستان- سوسنگرد با موفقيت به مرحله ي اجرا در آمد كه در اين عمليات خلبانان نيروي هوايي به صورتي گسترده به بمباران خطوط مقدم جبهه پرداختند.
اوج نبردهاي هوايي دو كشور طي دهه ي اول و دوم آذرماه 1360 بود كه با سرنگون شدن 16 فروند هواپيماي مهاجر عراقي، برگ زريني بر پرونده ي افتخارات نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران افزوده شد. كه در اين ارتباط مي توان به شكار اولين ميراژ عراقي در چهارم آذر ماه سال 1360 اشاره نمود. از اين پس دشمن براي تدارك نيروهايش در بخش شمالي خوزستان اجبارا به احداث جاده و عبور هورالهويزه و هورالعظيم مبادرت ورزيد كه اين خود در قطع پشتيباني مطلوب نيروهاي عراق مستقر در ارتفاعات الّله اكبر ، دهلران، ابوغريب، عين خوش، سايت هاي چهار و پنج، چنانه، زبيدات و دشت عباس تاثير زيادي داشت و به اين ترتيب زمينه ي مساعد براي پيروزي رزمندگان اسلام درعمليات فتح المبين خواهد شد. در دوم فروردين 1361 عمليات فتح المبين در منطقه اي به وسعت دو هزار كيلومتر آغاز شد. اين عمليات با آتش پشتيباني هوايي خلبانان تيز پرواز نيروي هوايي كه پيش از اين با اجراي عمليات شناسايي هوايي و عكسبرداري اطلاعات كافي از استعداد و تركيب نيروهاي دشمن به دست آورده و در اختيار طراحان عملياتي گذاشته بود، آغاز شد. در راستاي عمليات فتح المين نيروي هوايي عمليات هوايي شبح 2 را آغاز نمود كه هدف از اين عمليات مقابله با هرگونه تهديد هوايي و سپس بمباران شديد مواضع دشمن بود.
نيروي هوايي در جريان اين عمليات در مراحل اوليه با اعزام دسته هاي هشت فروندي هواپيماي اف-4 براي بمباران ارتفاع بالا و انهدام قرارگاه هاي تاكتيكي تيپ ها و لشكرهاي دشمن و هم چنين اعزام دسته هاي دو يا چهار فروندي هواپيماي اف-5 درارتفاع كم و بمباران متوالي مراكز تجمع نيرو و سنگرهاي اجتماعي و مراكز ايجاد شكاف در خطوط دفاعي دشمن به نحوي عمل كرد كه مجال هر گونه تفكر و برنامه ريزي را از فرماندهان رده بالاي ارتش عراق سلب و قدرت دفاع آنان را كاهش داد. در همين راستا هواپيماهاي رهگير اف 14 نيز در آسمان حضور داشتند و هرگونه تهديد هوايي دشمن را به شدت پاسخ مي دادند . عراق زماني نيروي هوايي اش را وارد صحنه كرد كه نيروهاي ايران حاكميت كامل فضاي منطقه را عهده دار بود و متحمل ضايعاتي شد.
كسب پيروزي در عمليات بزرگ فتح المبين و باز پس گيري بخش وسيعي از مناطق اشغالي از جمله ايستگاه رادار دهلران و سايت هاي چهار و پنج موشكي نيروي هوايي در شمال خوزستان موجب تقويت روحي و انسجام نيروها براي انجام عمليات بعدي شد. با پايان عمليات فتح المبين، دستورات لازم براي كسب آمادگي در جهت اجراي تهاجمي بزرگ جهت آزادسازي خرمشهر به نيروها ابلاغ شد. اين عمليات كه در منطقه اي به وسعت 5400 كيلومتر انجام گرفت بيت المقدس نام گرفت. اين منطقه از شمال به كرخه و هويزه، از جنوب به اروند رود و خرمشهر، از شرق به رود كارون و از غرب به هورالعظيم و القرنه عراق محدود مي شد. دشمن با تجربه اي كه در عمليات فتح المبين به دست آورده بود براي برطرف كردن ضعف هاي خود اقدام به انتقال هواپيماهاي پيشرفته ميراژ اف-1 و ميگ-23 از پايگاههاي مستقر در عمق خاك خود به پايگاه هاي مقدم جبهه كرد و با وجود ضعف هاي خود در آموزش خلبانان خود به مقابله با تهديدات ايران پرداخت.
علي رغم تهديدات پدافند هوايي، عمليات مربوط به شناسايي تاكتيكي و عكس برداري هوايي از تركيب و استعداد نيروهاي عراق مستقر در صحنه ي عمليات را به طور مستمر و موفقيت آميزي انجام دادند و به محض تطبيق آخرين اطلاعات دريافت شده با طرح هاي در دست اجرا، مرحله ي اول عمليات بيت المقدس در روز دهم ارديبهشت 1361 آغاز شد. در راستاي اين عمليات نيروي هوايي عمليات شبح 3 را آغاز نمود
عراق با اختصاص هواپيماهاي رهگير تلاش كرد تا با هواپيماهاي اف-14 مقابله كند. اين تمهيدات دشمن، با اتخاذ تدابير مناسب و تغيير تاكتيك خنثي شد و عمليات پشتيباني نزديك هوايي از رزمندگان اسلام به طور قاطع انجام و در نهايت منجر به باز پس گيري بخش عظيمي از خاك كشور مان و آزادي خرمشهر شد. در طول عمليات بيت المقدس در حالي كه كليه ي تلاش هاي هوايي نيروي هوايي ارتش ايران در منطقه ي نبرد از طريق ستاد عمليات هوايي جنوب هماهنگ، هدايت و كنترل مي شد تيز پروازان نيروي هوايي با بمباران نيروي دشمن در محورهاي شط علي، جفير، شلمچه، طلائيه، كوشك، حميد، حسينيه و گرمدشت قواي عراق را زير فشار قرار دادند.
خبرگزاري آسوشيتد پرس هم زمان با محاصره ي خرمشهر اعلام كرد : عراق در حالي كه مشغول جنگ براي دفع حملات ديگري از جانب ايران است به همسايگان عرب خود گوشزد كرد كه به موجب قراردادهاي منعقده بايد به عراق كه به شدت تحت فشار است كمك خودي ارسال كند. اشاره ي اين بيانيه به موافقت نامه ي سال 1950 اتحاديه ي عرب است كه به موجب آن 22 كشور عضو اين اتحاديه مجبور هستند به هر كشور عربي كه مورد حمله يك قدرت خارجي قرار گيرد كمك نظامي ارسال دارند. اين بيانيه شديدترين موضع گيري علني رژيم عراق عليه بي توجهي ساير دول عرب و تاييد كننده ي موفق بودن عمليات ايران در نبرد براي آزادي خرمشهر بود.به دنبال آزادي خرمشهر، عراق عجولانه درخواست تشكيل اجلاس شوراي همكاري كشورهاي خليج فارس را نمود. اين جلسه دو روز طول كشيد و طي آن شش كشور عربي ضمن حمايت از عراق نگراني خود را از پيروزي هاي رزمندگان اسلام ابراز كردند. با آزادسازي خرمشهر عراق مي خواست به هر شكل ممكن مجددا با بمبارانهاي پي در پي تسلط خود را بر منطقه در دست گيرد كه با حضور 24 ساعته هواپيماهاي نيروي هوايي ايران مواجه شد و تلفات سنگيني را نيز متحمل گرديد. در كمتر از يك ماه رژيم صهيونيستي براي نجات عراق و ضربه زدن به مواضع نيروهاي ملي اسلامي فلسطيني و لبناني، نيروهاي خود را به طور همه جانبه به جنوب لبنان وارد و تجاوز گسترده اي را عليه خاك لبنان آغاز كرد. رژيم عراق نيز اعلام كرد كه به منظور مقابله با اسرائيل نيروهايش را از باقيمانده ي اراضي اشغالي ايران عقب مي كشد. مقامات ايران نيز يادآور شدند كه عراق به اين بهانه مي خواهد بر شكست هاي خود در طول تجاوز به ايران سرپوش بگذارد.
عراق با شكست استراتژي سياسي جديد خود به اجلاس سران كشورهاي غير متعهد كه قرار بود اوايل شهريور ماه سال 1361 در بغداد تشكيل شود دل بسته بود.ايران به عنوان يكي از اعضاي اين اجلاس تاكيد كرد در حالي كه نيروهاي عراق بخش هايي از خاك ايران را اشغال كردند ، هيچ هياتي ار سوي تهران در اين اجلاس شركت نخواهد كرد و اصولا بغداد محل امني براي برگزاري كنفرانس سران غير متعهد نمي باشد. اعلام مواضع رسمي ايران در مورد ناامني بغداد، رژيم عراق را وادار كرد تا با انتشار بيانيه اي بر امنيت كامل بغداد تحت پوشش دفاعي متشكل از انواع موشك هاي زمين به هواي ارتفاع بالا، متوسط و پايين، پوشش گسترده راداري و توپخانه ي ضد هوايي و محافظت دائمي به وسيله ي انواع هواپيماهاي رهگير تاكيد كند. نيروي هوايي ايران نيز ضمن بمباران و ناامن كردن بغداد، عزم راسخ ايران مبني بر عدم تشكيل اجلاس در عراق را به اثبات رساند.
علي رغم نقاط زيادي كه در بغداد قرار داشت پالايشگاه الدوره مورد هدف قرار گرفت ولي سوال اينجا بود چرا الدوره:
1. هم جواري آن با پايگاه هوايي الرشيد هيچ ترديدي را در مورد حضور دفاع هوايي عراق در اذهان سران غير متعهد باقي نمي گذاشت.
2. دود و آتش حاصل از اشتعال مواد خام و مشتقات نفتي ساعت ها باقي مي ماند.
3. انهدام اين پالايشگاه اثراتي را در روند تامين سوخت مورد نياز ماشين جنگ عراق به جاي مي گذاشت.
4. ثرات رواني اين بمباران به دليل قرار داشتن هدف در محدوده ي شهر بغداد قابل لمس خواهد بود.
5. در صورت انتخاب محل ديگري دولت عراق قادر به خنثي كردن اثرات حاصله و ايجاد پوشش خبري بر عليه آن بودند
در سحرگاه روز 30 تير، دسته ي پروازي به ليدري يكي از خلبانان با تجربه نهاجا(سرلشكر خلبان شهيد عباس دوران) خود را به بغداد رساند و ناامن بودن بغداد را به عينه به سران كشورهاي غير متعهد و افكار عمومي جهاني اثبات كرد. اين هواپيماها پس از نمايش قدرت، خود را به پالايشگاه الدوره رساندند و آن جا را بمباران كردند.
پس از بمباران و در حين بازگشت، هواپيماي ليدر دسته، مورد اصابت پدافند هوايي دشمن قرار گرفت و كمك خلبان موفق به خروج از هواپيما شد ولي شهيد دوران در جنگنده باقي ماند و با ادامه پرواز برروي شهر بغداد و زدن هواپيما به يكي از ساختمانها نزديك محل كنفراس حماسه اي بزرگ را آفريد. به دنبال اين بمباران خبرنگاران خارجي مستقر در هتل ها، وحشت زده شدند و اين گونه اجلاس سران در بغداد لغو و دهلي نو بعنوان ميزبان انتخاب شد .

 

صفحات: 1 · 2