«استقلال، آزادی، جمهوریاسلامی»

بخش نخست این شعار «استقلال، آزادی» است. این بخش آزادی از استعمار بیگانگان خارجی و استبداد فردی داخلی را بیان می کند. نیروهای آزادی خواه در جریان انقلاب مشروطه پیشرفت و تکامل ایران را در دو امر می دیدند؛ از یک سو، قطع ید اجانب از دست اندازی هایشان به منافع ملت ایران و از سوی دیگر، برچیدن بساط استبداد و قدرت بی حد و حصر فردی. همین مسئله نیز در انقلاب اسلامی باعث گرد آمدن نیروهای آزادیخواه به دور یکدیگر شد. پیام های انقلابی آیت الله خمینی (ره) بر همین دو نکته تاکید داشت و همین امر نیز باعث شد تا نیروهای آزادی خواه بر حول محور رهبری او جمع شوند. 
«استقلال، آزادی» دو پیام آشکار دارد. این شعار به روشنی به دنبال یافتن هویت مستقل و متعالی ملت ایران است و این هویت را در تضاد با قدرت های جهانی و استبداد فردی می داند. در حقیقت، روح انقلاب اسلامی مبتنی بر دست یابی به این هویت مستقل و متعالی است و هر جا که نشانی از نفی این دو پیام را یافته، نفی هویت خود را دیده و بخش نخست این شعار «استقلال، آزادی» است. این بخش آزادی از استعمار بیگانگان خارجی و استبداد فردی داخلی را بیان می کند.

این موضوع که در طول 32 سال پس از انقلاب تا چه میزان این دو پیام به عرصه ای عمل آمده، مسئله محک و بررسی «جمهوری اسلامی» نیزخواهد بود. در حقیقت، محل آزمون بخش اول شعار در بخش دوم آن یا «جمهوری اسلامی» است. 
«جمهوری اسلامی» درقریب سه دهه عمر خود مبنای رابطه خارجی اش را بر همین شعار قرار داده است. روشن است که مبارزه با دست اندازیهای بیگانگان و سیاستی مستقل را درپیش گرفتن کاری بس دشوار بوده که تحریم ها و دشواری هایی را برای جمهوری اسلامی در پی داشته است. اکنون، جمهوری اسلامی با دو قطعنامه تحریم شورای امنیت روبرو است که همین امرنیز گواه دخالت های قدرت های حاکم بر آن شورا درامور داخلی ایران است. به دست آوردن استقلال در جهان قدرتها کاری آسان نیست و به وضوح هزینه ای عظیم می طلبد و تحمل تحریم ها و قطع روابط پرداخت همین هزینه ها است. 
سه دهه گذشته عرصه آزمون جمهوری اسلامی در تحقق آزادی ملت ایران نیز بوده است. قانون اساسی جمهوری اسلامی تحقق آزادی ملت را با مشارکت مردم در قدرت تعریف کرده است. این مشارکت به وضوح در رجوع به آراء مردم و به دست گیری قدرت از همین طریق انجام می شود. 

جالب آن است که هر دو سوی مجادله به مستنداتی از بنیانگذار جمهوری اسلامی چنگ زده اند. در این جا لازم است تا همواره این کلام امام خمینی (ره) را در نظر داشت؛ «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر». این کلامی

است که امام خمینی (ره) بر آن تاکید داشت و مقام معظم رهبری نیز به دنبال حفظ آن بوده است .

آن چه که اهمیت دارد توجه به رابطه متقابل دو قید «جمهوری واسلامی» است که بنیانگذار جمهوری اسلامی بر آن تاکید داشت. این دو قید دو وجه مردمی و اسلامی بودن جمهوری اسلامی را بیان می کند که بنیان انقلاب اسلامی نیز بر همین اساس بود. این دو قید به صورت طبیعی از ذات انقلاب 57 برآمده و نفی آن به معنای نفی انقلاب اسلامی و در نتیجه نفی اساسی و ماهوی جمهوری اسلامی است. انقلاب اسلامی با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» راه خود را یافت و این راه به روشنی آزادیخواهی داخلی و خارجی را دنبال می کند. حذف هر عنصری در این شعار به معنای بیراهه رفتن و دور شدن از آن چیزی است که در 22 بهمن 57 به دست آمد. 

جمهوری اسلامی :
عبارت جمهوری اسلامی که جزیی از شعار مذکور می باشد نیز یکی از مهمترین خواسته های مردم در جریان پیروزی انقلاب اسلامی بوده که این خواسته،بعدها در جریان تعیین نظام سیاسی جایگزین رژیم سلطنتی در 12 فروردین 1358 مورد تایید اکثریت ملت قرار گرفت.
جمهوری بیان گر شکل حکومت است که آن را از نظام های سلطنتی و جمهوری های ظاهری متمایز می سازد و بیانگر نقش مردم در تعیین زمامداران می باشد.
واژه اسلامی نیزنظام سیاسی ایران راازسایرنظام های جمهوری رایج درجهان متمایز می سازد. اسلامی بودن نظام به معنای حاکمیت ارزش های اسلامی برتمامی امور کشور است و ولی فقیه، ولایت امر و امامت امت را برعهده می گیرد.
در باره اسلامی بودن امور در جمهوری اسلامی در اصل‏4 قانون اساسی آمده است:’ کلیه‏ قوانین‏ و مقررات‏ مدنی‏، جزایی‏، مالی‏، اقتصادی‏، اداری‏، فرهنگی‏، نظامی‏، سیاسی‏ و غیر این ها باید بر اساس‏ موازین‏ اسلامی‏ باشد. این‏ اصل‏ بر اطلاق‏ با عموم‏ همه‏ اصول‏ قانون‏ اساسی‏ و قوانین‏ و مقررات‏ دیگر حاکم‏ است‏ و تشخیص‏ این‏ امر برعهده‏ فقها شورای‏ نگهبان‏ است‏.’
همچنین براساس اصل 57 قانون اساسی قوای‏ حاکم‏ در جمهور اسلامی‏ ایران عبارتند از:
قوهء مقننه ، قوهء مجریه ، قوهء قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه ی امر و امامت امت برطبق اصول آینده ی این قانون اعمال میگردند.این قوا مستقل از یکدیگرند.
امام خمینی (ره) رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار فاینشنال تایم انگلیس که پرسید، دنیای غرب شناخت صحیحی از حکومت اسلامی شما ندارد، فرمود: ما خواستار جمهوری اسلامی می باشیم. جمهوری، فرم و شکل حکومت را تشکیل می دهد و اسلامی یعنی محتوای آن فرم ، که قوانین الهی است.’
در اصل اول قانون اساسی جمهوری اسلامی در باره نوع حکومت کشور آمده است: حکومت‏ ایران‏ جمهوری‏ اسلامی‏ است‏ که‏ ملت‏ ایران‏، بر اساس‏ اعتقاد دیرینه‏ اش‏ به‏ حکومت‏ حق‏ و عدل‏ قرآن‏، در پی‏ انقلاب‏ پیروزمند خود به‏ رهبری‏ مرجع عالیقدر تقلید آیت‏ الله‏ العظمی‏ امام‏ خمینی‏، در همه‏ پرسی‏ دهم‏ و یازدهم‏ فروردین‏ ماه‏ یکهزار و سیصد و پنجاه‏ و هشت‏ هجری‏ شمسی‏ … با اکثریت‏ 2 / 98 درصد کلیه‏ کسانی‏ که‏ حق‏ رای‏ داشتند، به‏ آن‏ رای‏ مثبت‏ داد.
در اصل 4 قانون اساسی نقش محوری مردم در نظام جمهوری اسلامی و انتخاب زمامدران توسط آنان مورد تاکید قرار گرفته است: درجمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏ امور کشور باید به‏ اتکا آرا عمومی‏ اداره‏ شود، از راه‏ انتخابات‏، انتخاب‏ رییس‏ جمهور، نمایندگان‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏، اعضای‏ شوراها و نظایر اینها، یا از راه‏ همه‏ پرسی‏ در مواردی‏ که‏ در اصول‏ دیگر این‏ قانون‏ معین‏ می‏ گردد.
بنابراین می توان گفت: شعار استقلال، آزادی،جمهوری اسلامی یکی از مهم ترین شعارهایی است که در جریان پیروزی انقلاب اسلامی مطرح شده و با قرار گرفتن در اصول مختلف قانون اساسی به یکی از مهمترین و ماندگارترین شعارهای انقلاب تبدیل شد.
در واقع این شعار ماهیت انقلاب و روح حاکم بر قانون اساسی جمهوری اسلامی است ودر یک جمله می توان گفت: نظام جمهوری اسلامی تبلور شعار ‘استقلال،آزادی،جمهوری اسلامی’ است