حضرت آیت‌الله مکارم‌شیرازی در پیامی به دومین همایش اسلام و حقوق بین‌الملل بشردوستانه در مشهد، نخستین پایه اسلام را صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز عنوان کردند.
متن پیام این مرجع تقلید بدین شرح است:
بسم الله الرحمن ارحیم
در آغاز لازم می‌دانم از دفتر تبلیغات خراسان رضوی و مرکز مطالبات تصدیقی اسلام و حقوق بین‌المللی بشردوستانه که متولی برگزاری این همایش شده‌اند، تشکر و قدردانی کنم و آرزوی توفیق برای تداوم تلاش‌هایشان در این مسیر از درگاه خداوند متعال دارم.
متاسفانه جامعه بشری در طول تاریخ شاهد جنگ‌های پرتلفات و خونین بسیاری بوده است و پیشرفت سلاح‌های جنگی و طمع روز‌افزون دولت‌ های استکباری هر سال بر کمیت و کیفیت آسیب‌های ناشی از جنگ‌ها افزوده است.
می‌‌دانیم دین مبین اسلام هیچ‌گاه مسبب جنگ و خونریزی نبوده است. قرآن مجید با صراحت می‌ فرماید ” وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا” اگر دشمن از در صلح درآید تو نیز از آن استقبال کن، اما بر حسب ضرورت جنگ و جهاد را در برابر متجاوزان لازم شمرده است؛ یعنی پایه نخستین در اسلام صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز است و در عین حال دفاع مسلحانه از آئین و جان و مال و سرزمین خود در برابر دشمنان را مجاب، بلکه واجب شمرده است.
اضافه بر این نبردهای مسلحانه در آموزه‌های اسلامی و حقوق بین‌المللی حتی در برابر دشمنان قدار دارای چارچوب و قواعدی انسانی است و نباید از آن محدوده فراتر رفت.
پیغمبر اکرم (ص) به هنگام اعزام لشکر اسلام به سوی میدان جهاد همواره تاکید می‌فرمود که “آغازگر جنگ نباشید، اسرا و مجروحان جنگی را به قتل نرسانید، فراریان را نکشید، آب به روی دشمن نبندید، حریم زنان و کودکان و سالخوردگان را رعایت نمایید، باغ‌ها و مزارع دشمن را تخریب نکنید” و دستورات مشابه دیگری که همه از توجه خاص اسلام به قواعد انسانی نبرد مسلحانه که از 14 قرن قبل تاکنون بوده است، حکایت می‌کند. همان قواعدی که امروز به صورت ناقص‌تر در قالب کنوانسیون‌‌های بین‌المللی درآمده و از افتخارات تمدن امروز محسوب می‌‌شود.
ما ضمن احترام به کنوانسیون‌هایی که واقعاً طرفدار حقوق انسان حتی در جنگ‌ها هستند، یادآور می‌شویم که مهمترین ضمانت اجرای این قوانین و اصول بین‌الملل همان آموزه‌های دینی و تقوای الهی است. به یقین سربازانی که در میدان جنگ در حال پیشروی هستند، مهمترین چیزی که آنها را ملزم به عدم ارتکاب جنایت جنگی و رعایت حال غیرنظامیان و محرومان و اسرای جنگی می‌کند، همین تقوای دینی و خوف از مجازات الهی است و نه کنوانسیون های بین‌المللی.
از این رو تلفیق بین اصول دینی و حقوق بشردوستانه در پژوهش و آموزش بسیار ضروری است و امیدواریم ثمره این گونه همایش‌ها چنین دستاورد عظیمی باشد که خدمتی شایان به جوامع بشری و اهداف اسلامی است.
والسلام علیلکم و رحمة‌الله و برکاته
ناصر مکارم شیرازی