با كاهش فعاليت هاي هوايي عراق به دليل ترس از واكنش مستمر نيروي هوايي ارتش ايران با تركيب موزوني از هواپيماهاي مدرن و پيشرفته اف- 14 به منظور ايجاد پوشش هوايي و كسب برتري هوايي و تامين پرواز هواپيماهاي اف- 4 و اف-5 و جابه جايي تاكتيكي و استقرار سايت هاي موشكي پدافند زمين به هواي ارتفاع متوسط (به صورت دفاع منطقه اي) به همراه گسترش تعداد قابل ملاحظه اي از تجهيزات توپخانه ضد هوايي ارتفاع كم (به صورت دفاع نقطه اي) عملا امكان هر گونه آزادي عمل رادر تحركات هوايي از نيروي هوايي عراق سلب گرديد و رژيم عراق از روزهاي آغازين دومين ماه نبرد از اجراي عمليات موثر و عمده ي هوايي در روند جنگ تحميلي باز ماند. ارتش عراق براي رهايي از نافرجامي طرح هاي عملياتي اش تمام تلاش خود را معطوف به بازگشايي جبهه ي جديدي در دريا كرد تا شكست خود را در خشكي و هوا جبران كند. نيروي دريايي عراق با وارد عمل كردن ناوچه هاي موشك انداز تندرو اوزا و هلي كوپترهاي سوپر فرلون مجهز به موشك هاي هوا به سطح تهاجم به كشتي هاي تجارتي ايران حامل كالاهاي استراتژيك در منطقه ي شمال خليج فارس را آغاز كرد.
طراحان و كارشناسان نيروهاي هوايي و دريايي ايران از ظرفيت جنگ و امكانات نيروي دريايي عراق اطلاع داشتند و احتمال وقوع نبرد در خليج فارس را پيش بيني مي كردند. در مهر ماه 1359 به تلافي عمليات دشمن، اسكله هاي صادرات نفت الكبر و الاميه هم زمان مورد بمباران جنگنده ي بمب افكن هاي نيروي هوايي و گلوله باران توپخانه ناوگان نيروي دريايي ارتش ايران قرار گرفت.
هدف مهم اين عمليات بيرون كشاندن واحدهاي دريايي عراق از مخفي گاه هاي خود در آبگيرهاي منتهي به خورهاي زبير و عبدالله بود كه توسط هواپيماهاي شكاري نيروي هوايي ايران در هم كوبيده شد و در راستاي اين هدف دو فروند ناوچه ي پيش رفته اوزا هدف قرار گرفته و به قعر آب هاي خليج فارس فرستاده شد. روز هفتم آذر ماه 1359 خلبانان نيروي هوايي ارتش ايران بر اساس طرح هاي از قبل تعيين شده و هماهنگ با نيروي دريايي و با اتخاذ تمهيدات و تاكتيك هاي ويژه رزمي، نيروي دريايي عراق را به صحنه ي نبرد در شمالي ترين بخش خليج فارس كشانده و در يك نبرد سهمگين و رو در ردوي هوايي موفق شدند هفت فروند هواپيماي شكاري آنان را منهدم كنند و هفت فروند از ناوچه هاي موشك انداز و يك فروند ناو نيرو بر يك هزار تني را هدف قرار دهند و به قعر آب هاي خليج فارس بفرستند كه جمعي از پرسنل اين واحد ها توسط شناورهاي خودي به اسارت در آمدند.
اين گونه بود كه دست عراق از منطقه ي استراتژيك خليج فارس قطع شد و به همين دليل اين روز به روز نيروي دريايي ارتش ايران نامگذاري شد. در طول اين دوره نيروي هوايي با حملات مداوم هوايي در عمق خاك دشمن توان رزمي عراق را در ابعاد اقتصادي و نظامي به نحو چشم گيري منهدم كرد و مجموعه اي از اهداف استراتژيك نظير پالايشگاه هاي مهم، تلمبه خانه هاي نفت، كارخانجات پتروشيمي و صنايع سنگين، نيروگاه هاي برق، ترمينال هاي نفتي و هدف هاي تاكتيكي مثل پايگاه هاي هوايي و فرودگاه هاي مقدم و انبارهاي مهمات و… از دسترس خلبانان نيروي هوايي به دور نماندند.
نيروي هوايي عراق در راستاي اين طرح نظامي، يكان هايي از تجهيزات پدافند زمين به هوا شامل موشك هاي زمين به هواي سام 3 و سام 6 و توپ هاي ضد هوايي هدايت شونده راداري را در جبهه هاي نبرد گسترش مي داد.
ارتش ايران نيز با تغيير تاكتيك تهديدات را خنثي كرده و براي كاهش ضايعات احتمالي راه كارهاي مناسبي را اتخاذ نمود كه در اين زمينه مي توان بمباران هوايي محل تجمع نيروها، تجهيزات و ادوات عراق از ارتفاع بالا اشاره كرد. نتايج اين عمليات دشمن را وادار به انتقال سيستم موشكي زمين به هواي ارتفاع بالا سام 2 به منطقه ي نبرد كرد كه متقابلا با به كار گيري روش هاي ويژه جنگ الكتريكي تهديدات موشك هاي سام 2 نيز خنثي شد.
رژيم عراق نيز به دليل ضعف نظامي خود به كشورهاي پيشرفته صنعتي متوسل شد. کشور فرانسه بزرگ ترين پشتيبان غربي و تامين كننده ي سلاح براي عراق بود كه 60 فروند هواپيماي پيشرفته ميراژ اف-1 مجهز به موشك هوا به سطح اگزوست و موشك هوا به هواي سوپرماترا 530 در اختيار آن ها قرار داد. عراق بخش بزرگي از هواپيماهاي شكاري بمب افكن و ترابري عملياتي خود را به پايگاه هوايي الوليد h-3 در منتهي اليه غرب اين كشور در جوار مرزش با اردن منتقل كرد تا بتواند با جا به جايي به پايگاه هاي مقدم جبهه در عمليات تاكتيكي نظامي از اين هواپيما ها استفاده كند. كارشناسان ايراني نيز با بهره گيري از انواع هواپيماهاي شكاري بمب افكن، شكاري رهگير، پست فرماندهي پرنده و هواپيماهاي سوخت رسان با انجام 4 مرحله سوخت گيري در آسمان و پرواز در ارتفاع بسيار كم در تاريخ 15 فروردين 1360 با به پرواز درآوردن 10 فروند هواپيماي اف 4 و عبور دادن 8 فروند آنها از مرز با طي مسافتي طولاني، مرزهاي شرقي عراق را پشت سر گذاشتند و پس از رسيدن به مرز غربي (نوار مرزي مشترك عراق و اردن) در يك عمليات غافلگير كننده به هدف هاي از پيش تعيين شده شامل تاسيسات، هواپيماها و امكانات عملياتي پايگاه هوايي الوليد و فرودگاه هاي آن يورش برده و ضمن انهدام اين مراكز، همگي به سلامت بازگشتند. در اين عمليات غرورآفرين علاوه بر شركت هواپيماهاي اف 4 بعنوان محور اصلي انواع هواپيماهاي سوخت رسان و ترابري و هوايپماهاي شكاري اف 5 و 14 نيز بعنوان شركت كننده در ماموريت فريب شركت داشتند.
نيروي هوايي به لحاظ تنوع، پيچيدگي، وابستگي تجهيزات عمده ي آفند و پدافند شامل انواع هواپيماهاي پيشرفته و جنگنده بمب افكن، ترابري سنگين و سبك، رادارها، ايستگاه هاي شنود و الكترونيكي انواع موشك هاي هوا به هوا، هوا به زمين و زمين به هواي، سيستم هاي كنترل آتش و كامپيوتر ها، بيش از هر نيروي ديگر در داخل كشور با كمبودهاي آشكار پشتيباني و لجستيكي در ابعاد تعميراتي و نگهداري مواجه بود. از طرفي دشمن نيز كه با كشته و اسير شدن تعداد زيادي از سربازانش كه موجب تسليم شدن اين نيروها به ايران مي شد به اين نتيجه رسيدند كه ادامه ي جنگ در جبهه ها ي زميني به سود عراق نخواهد بود. به اين ترتيب با ايجاد امكانات جديد دامنه ي فعاليت هاي تاكتيكي نيروي هوايي عراق تدريجاً توسعه يافت و پس از چندي تهديدات بر عليه ناوگان تجارتي ايران در منطقه ي شمالي خليج فارس و تاسيسات نفتي جزيره ي خارك به صورت جدي مشاهده شد. با تغيير استراتژي نيروي هوايي عراق پس از آبان 1359 و شناسايي و بمباران اهداف مهم اقتصادي و صنعتي و نظامي كشور واحدهاي دفاع هوايي نيروي هوايي ارتش ايران ماموريت جديدي را آغاز كردند.
انهدام دو فروند هواپيماي پيشرفته ي توپولف- 22 در تاريخ هفتم آبان 1359 درحوالي تهران و نجف آباد و همچنين به اسارت در آمدن تعداد زيادي خلبان و سرنگوني هواپيماهاي دشمن در اين برهه از جنگ از نتايج اين اقدام به موقع به شمار مي آيد.
به كارگيري هواپيماهاي رهگير مدرن اف- 14 باعث شد تا نيروي هوايي ايران حاكميت خود را به داخل مرزهاي عراق و خارج از فضاي آب هاي فلات قاره و مرزهاي بين المللي گسترش دهد.

 

 

صفحات: 1 · 2